Ideą Nagrody im. Dariusza Fikusa jest zachowanie w pamięci społeczeństwa i środowiska dziennikarskiego spuścizny Patrona nagrody, który sam będąc znakomitym dziennikarzem, wiele lat poświęcił konsolidacji tej grupy zawodowej, zajmował się pomocą dla represjonowanych dziennikarzy, organizował podziemie dziennikarskie w latach stanu wojennego a po jego zakończeniu – walczył o wolność słowa.

Nagroda jest przyznawana za tekstowy materiał dziennikarski, opublikowany drukiem w prasie lub w Internecie w poprzednim roku. Nagrodę stanowią dyplom oraz 10 tys. zł.

W latach 1998-2008 nagrodę przyznawała redakcja „Rzeczpospolitej”. Pierwszą laureatką była Maria Wiernikowska, w kolejnych latach nagrody otrzymali m.in.: Ryszard Kapuściński, prof. Jerzy Pomianowski, Jerzy Baczyński, Mariusz Walter, Jerzy Jurecki, Anna Marszałek, Krzysztof Skowroński i Bogdan Rymanowski. Ostatnimi laureatami byli – w 2008 roku – Bronisław Wildstein, ks. Adam Boniecki, Anna Ferens i Ewa Stankiewicz.

Od 2011 roku nagroda jest organizowana przez Press Club Polska